Proef de passie van het ambacht. Proost!

Schijndel kent een eeuwenoude historie rondom hopteelt, brouwerijen en herbergen. Tegenwoordig kunnen bierliefhebbers hier hun hart ophalen bij Sint Servattumus, met een ambachtelijke brouwerij, een sfeervol proeflokaal en een brouwerijwinkel. Brouwer Carli van den Ekart stond bijna dertig jaar geleden mede aan de wieg van Sint Servattumus. De brouwerij is vooral bekend van de speltbieren. En natuurlijk wordt hier ook met Schijndelse hop gebrouwen. 

Brouwdag

Woensdag is de wekelijkse brouwdag bij Sint Servattumus. Aan de slag met mout: graan dat in de mouterij is ontkiemd en gedroogd. De moutkorrels worden eerst geplet en gaan dan met eens zoveel water in de brouwketel. “Bij veel bieren is gerstemout het hoofdingrediënt. Wij voegen daar speltmout aan toe. Gemaakt van spelt uit de regio. De mix van lichte en donkere (gebrande) mout bepaalt de kleur en smaak van je bier.” Aan het woord is brouwer Carli van den Ekart. Vier dagen per week is hij docent aan de HAS, bij de praktijkopleiding levensmiddelentechnologie. En al decennialang is hij brouwer in hart en nieren. Samen met Theodor Verboort, die in dienst is voor alle dagelijkse werkzaamheden, runt hij de brouwerij.

Mout, hop, gist

Sint Servattumus is een compacte en complete brouwerij. Met een kleine installatie voor proefbrouwsels en een grote installatie voor de reguliere productie. Carli vertelt bevlogen over alle stappen. “Als we het mengsel van water en mout klaren (filteren) ontstaat een heldere wort. Proef maar eens, het is een zoete suikeroplossing. Daar wordt hop en gist aan toegevoegd. Het gecontroleerde gistproces duurt zo’n twee weken. De helft van de suiker verandert in alcohol en de andere helft in koolzuur. Dan is de bottelmachine aan de beurt, het bier gaat op de fles. Bij een constante temperatuur kunnen de flessen nog twee weken navergisten. Dan ontstaat de juiste druk. Sommige bieren mogen daarna nog wat narijpen, ook bekend als lageren. Hoe hoger het alcoholpercentage, hoe langer het narijpen duurt.” 

Natuurproduct

Carli is duidelijk een vakman die geniet van zijn ambacht. “Van graan tot drank, brouwen is gewoon een heel mooi proces. En ook complex, om het goed te kunnen herhalen. Om elke keer dezelfde smaak en kwaliteit te krijgen. Dat is een hele kunst. De ingrediënten zijn immers natuurproducten. En vergis je niet, het meeste werk in een brouwerij bestaat uit poetsen, schoonmaken, desinfecteren. Hygiëne is heel belangrijk. Anders blijven er melkzuurbacteriën achter in de installatie en krijg je zuur bier.” 

Schijndelse bieren

Een aantal bieren uit de beginjaren van Sint Servattumus zijn bijvoorbeeld het Hopbelleke, Skèndelse bok en ‘t Winterkunninkske. De brouwerij maakt tegenwoordig een tiental verschillende bieren. Van Spelt Enkel (bovengistend bier, goudkleurig en met een licht zoete en verfrissende smaak) tot Spelt Saison Tripel (kruidig seizoensbier met onder andere koriander). Regelmatig verzorgt Carli rondleidingen en proeverijen voor groepen. “We ontvangen hier mensen uit het hele land. Van vrijgezellenfeestjes tot echte bierliefhebbers. Ons bier is ongefilterd en levend, met gist op de fles. De flesjes rechtop bewaren en in één vloeiende beweging uitschenken, dat is de kunst. Dan krijg je mooi helder bier in je glas.” Wat hij zelf graag drinkt? “Dat hangt er maar net vanaf. In de winter bijvoorbeeld quadrupel of donker bokbier. In de zomer juist weizen of witte. En de ervaring heeft toch wel geleerd dat op een feestje een pilsje verstandiger is,” lacht de bierliefhebber.  

  • Bier, hop en Schijndel horen al eeuwenlang bij elkaar. Al in 1400 was hier sprake van hopteelt. Schijndel kende volop brouwerijen en herbergen. Tot in de jaren '80 telde Schijndel per inwoner de meeste cafés van het land.

    Ontdek de rijke historie
    Ontdek de rijke historie

Zelf proeven

Wil je de smaken van Sint Servattumus zelf proeven? Dat kan bij diverse horecazaken in de buurt. Zo wordt het van de tap geschonken bij Wijnbar de Buren. Ook aan de bar of op het terras bij Het Tramhuys, bistro Het Goeie Leven en rockcafé The Holy Cow wordt het bier geserveerd. Natuurlijk zijn de flesjes ook verkrijgbaar bij verschillende lokale slijterijen en supermarkten. Wil je het bier bij de brouwer zelf kopen? De brouwerijwinkel van Sint Servattumus is wekelijks geopend op donderdag- en vrijdagmiddag tot half vijf. En zaterdag op afspraak. De makers heten je van harte welkom.

(juli 2023)

Ontdek meer over ambachtelijk bierbrouwen en streekbieren