Verzet bij de rijwielhandel

Het is begin september 1944. Rijwielhandelaar, postbeambte en verzetsman Antoon Kuijper sorteert de post op het postkantoor, als hij een slecht voorgevoel krijgt bij een specifieke envelop. De geadresseerde staat bekend als 'foute' Veghelaar, de afzender is onbekend.

Envelop
Hij stopt de envelop ongezien in zijn binnenzak, gaat naar de wc en begint te lezen: "Ik meen goed te doen u mede te deelen dat door de z.g.n. ondergrondsche beweging zal worden getracht een aanslag op uw leven te doen. Indien gij uw leven lief hebt laat dit plunje van patriotten dan onmiddellijk opruimen." Het gezicht van de postbode trekt wit weg. In de brief worden namen genoemd: van hemzelf en van zijn kameraden. Ze worden verraden!

Ondergrondse
Sinds het begin van de …

Het is begin september 1944. Rijwielhandelaar, postbeambte en verzetsman Antoon Kuijper sorteert de post op het postkantoor, als hij een slecht voorgevoel krijgt bij een specifieke envelop. De geadresseerde staat bekend als 'foute' Veghelaar, de afzender is onbekend.

Envelop
Hij stopt de envelop ongezien in zijn binnenzak, gaat naar de wc en begint te lezen: "Ik meen goed te doen u mede te deelen dat door de z.g.n. ondergrondsche beweging zal worden getracht een aanslag op uw leven te doen. Indien gij uw leven lief hebt laat dit plunje van patriotten dan onmiddellijk opruimen." Het gezicht van de postbode trekt wit weg. In de brief worden namen genoemd: van hemzelf en van zijn kameraden. Ze worden verraden!

Ondergrondse
Sinds het begin van de oorlog is Antoon Kuijper betrokken bij de ondergrondse beweging. Net als zijn vrouw en vijf kinderen, tieners in die tijd. Zoon Cor runt een distributiekantoor voor persoonsbewijzen en voedselbonnen. Daar kunnen ze ongemerkt papieren laten verdwijnen en ten goede inzetten. De Kuijpers zijn ook een spil in een onderduiknetwerk. Vooral voor jongens en mannen die willen ontkomen aan dwangarbeid in Duitsland, de arbeitseinsatz. Ze worden ondergebracht bij boerengezinnen in de buurt, waar de extra werkhanden welkom zijn.

Onderduikers
De onderduikers komen per trein aan in Veghel. Op het station haalt Antoon dagelijks postzakken op. De onderduikers weten dat ze dan onopvallend de postbode moeten volgen. Jongste dochter Riek (slechts 11 jaar) brengt ze vervolgens per fiets verder. Zo voorzichtig mogelijk, ze fietsen meters uit elkaar. Aangekomen bij de juiste boerderij geeft dochter Riek slechts een onopvallend knikje. Tientallen mannen uit onder meer Haarlem, Utrecht en Eindhoven vinden op deze manier veilig onderdak op het Brabantse platteland.

Verraad
Tot die bewuste dag in september, als Antoon de onheilspellende brief onderschept. Met de brief in zijn binnenzak snelt hij naar huis en stuurt zijn zonen eropuit om de anderen te waarschuwen. Razendsnel verstoppen ze alle belastende materialen in huis. Wapens, brandstof, munitie en handelswaren voor de zwarte markt zoals fietsbanden en etenswaren. Zijn vrouw, zonen en dochter duiken onder. Antoon zelf blijft thuis, in afwachting van wat komen gaat. Hij weet dat de bevrijding nabij moet zijn, dankzij een door zoon Ad verstopte radio. De opluchting is enorm als een paar dagen later de bevrijders daadwerkelijk door de Veghelse straten rijden. Het ondergrondse netwerk is net op tijd ontkomen aan fataal verraad.

Foto 1: De jonge Riek Kuijper samen met geallieerde soldaten in de achtertuin van de rijwielhandel. Foto 2: Familiefoto gemaakt rond 1944/1945 met vader Antoon, moeder Dina, dochter Riek en zonen Ton, Ad, Cor (en zijn partner) en Jo. Foto 3: Geallieerde soldaten voor de rijwielhandel. Bron: familie Kuijper

Dit verhaal kwam tot stand in samenwerking met Loes Kuijper, achterkleindochter van Antoon Kuijper.

Locatie